درمان‌های کاردرمانی برای اوتیسم؛چه انتظاری از کاردرمانی باید داشت؟

مقدمه

اختلال طیف اوتیسم (ASD) چالش‌های منحصر به فردی را به همراه دارد که می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی روزمره، از ارتباطات  تا مهارت‌های حرکتی کودک را تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل، بسیاری از خانواده‌ها به دنبال حمایت جامع برای کمک به فرزندان خود در مواجهه با این دشواری‌ها هستند(که البته این  رویکردکاملا درست ومنطقی است)

کاردرمانی (OT) به عنوان یک جزء حیاتی در این مسیر ظاهر می‌شود و مداخلات متناسبی را ارائه می‌دهد که پاسخگوی نیازهای اختصاصی افراد مبتلا به اوتیسم باشد. درک نقش کاردرمانی در مدیریت اختلالات اوتیسم می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و به طور مؤثرتری از رشد وتکامل فرزندان خود حمایت کنند.

در این مبحث کوتاه، جنبه‌های مختلف درمان‌های کاردرمانی برای اوتیسم را بررسی خواهیم کرد و به مداخلات کلیدی مورد استفاده، اهمیت ارزیابی زودهنگام و آنچه خانواده‌ها می‌توانند از جلسات کاردرمانی انتظار داشته باشند، خواهیم پرداخت. با درک این عناصر، والدین و مراقبان می‌توانند بهتر از سیر رشدی فرزندان خود حمایت کنند و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشند.

قبل ازشروع بحث وپرداختن به آن،یادآور می شویم که “مجموعه توانبخشی رایا” واقع درغرب تهران و محله ستارخان با کادری مجرب وحرفه ای،امکان ارائه مشاوره وخدمات جامع برخط درتمامی زمینه های مرتبط با توانبخشی”اختلال طیف اوتیسم”، از قبیل بازی و رفتاردرمانی،کاردرمانی ذهنی وشناختی،کاردرمانی حسی و کاردرمانی درکی-حرکتی وگفتاردرمانی را دارا بوده و با دسترسی مناسب و آسان(به مناطق مجاور از جمله میدان وخیابان آزادی، فلکه صادقیه وآیت الله کاشانی،شهرآرا ومرزداران،طرشت واستادمعین و…) امکان ارائه خدمات حضوری به شماعزیزان را نیزدارد،حال به بحث اصلی می پردازیم:

درک کاردرمانی برای اوتیسم

کاردرمانی برای اوتیسم بر بهبود توانایی‌های عملکردی کودکان با توسعه مهارت‌های لازم برای زندگی روزمره تمرکز دارد. این درمان شامل مجموعه‌ای گسترده از تکنیک‌ها و فعالیت‌ها، از جمله درمان ادغام حسی(sensory integration)، درمان مهارت‌های
اجتماعی(social skills therapy) و درمان راهبردهای تطبیقی(adaptive strategies) است که همگی به منظور برآورده کردن نیازهای منحصر به فرد هر کودک طراحی شده‌اند. مداخله زودهنگام(early intervention) از طریق کاردرمانی می‌تواند به طور قابل توجهی نتایج را برای کودکان مبتلا به ASD بهبود بخشد و ادغام بهتر درمانها در فعالیت‌ها و محیط‌های روزمره را تسهیل کند.

پس از ارزیابی کودکان در توانبخشی رایا، درمانگران ما به طور نزدیک با خانواده‌ها همکاری می‌کنند تا برنامه‌های مداخله اختصاصی طراحی کنند که بر اهداف خاصی مانند بهبود مهارت‌های ارتباطی یا تقویت توانایی‌های پردازش حسی تمرکز داشته باشد. این رویکرد(اختصاصی کردن برنامه های درمانی متناسب هر فرد)برای رسیدگی به علائم و چالش‌های متنوع مرتبط با اوتیسم ضروری است.

ارزیابی و سنجش

ارزیابی اولیه در کاردرمانی برای اوتیسم یک فرآیند جامع است که پایه‌گذار مداخله مؤثر می‌باشد. این ارزیابی شامل بررسی دقیق سطح تکامل فعلی کودک، توانایی‌های پردازش حسی و مهارت‌های عملکردی است. درمانگران مجموعه توانبخشی رایا،از ابزارها و تکنیک‌های مختلف ارزیابی برای مشاهده و اندازه‌گیری قابلیت‌ها و چالش‌های کودک استفاده می‌کنند. این فرآیند ممکن است شامل آزمون‌های استاندارد، مصاحبه با والدین و مشاهده مستقیم در محیط‌های مختلف باشد تا درک جامعی از نیازهای کودک به دست آید.

فرآیند ارزیابی اولیه همچنین شامل جمع‌آوری اطلاعات زمینه ای از والدین، معلمان و سایر حرفه‌های درگیر در مراقبت از کودک است. این رویکرد مشارکتی به ایجاد تصویری کامل از نقاط قوت و زمینه‌های بهبود کودک کمک می‌کند که برای تعیین اهداف واقعی و قابل دستیابی برای درمان ضروری است.

شناسایی نیازها و اهداف فردی

بر اساس ارزیابی اولیه،درمانگران نیازهای خاص کودک را شناسایی کرده و اهداف درمانی منحصربه فردی راطرح ریزی می کنند. این اهداف به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به چالش‌های فردی که کودک با آن‌ها مواجه است، مانند مشکلات در پردازش حسی، مهارت‌های حرکتی(ریز ودرشت) یا تعاملات اجتماعی، پاسخ دهند. شناسایی نیازهای فردی شامل درک عمیق از روال(ruotine) روزمره کودک، ترجیحاتش و حیطه های خاصی است که آن‌ها به حمایت نیاز دارند.

اهداف تعیین شده در این مرحله به گونه‌ای طراحی شده‌اند که SMART (خاص، قابل اندازه‌گیری، قابل دستیابی، مرتبط و زمان‌بندی شده) باشند. این اطمینان می‌دهد که درمان متمرکز و مؤثر است و امکان نظارت و تنظیم مداوم برنامه درمانی را متناسب با پیشرفت کودک فراهم می‌کند.

مداخلات کلیدی کاردرمانی برای اوتیسم

درمان ادغام حسی(SI)برای اوتیسم

درمان ادغام حسی(sensory integration) برای اوتیسم به کودکان کمک می‌کند تا مشکلات پردازش حسی(sensory processing) که در ASD شایع است،را مدیریت کنند. این درمان شامل فعالیت‌هایی است که سیستم حسی را تحریک و تنظیم می‌کند، مانند تاب خوردن، برس زدن یا بازی با اسباب بازیهای باجنس های مختلف. با رسیدگی به حساسیت‌های حسی، کودکان می‌توانند توانایی خود را در پردازش اطلاعات حسی بهبود بخشند که منجر به تمرکز بهتر، تنظیم عاطفی و احساس راحتی کلی در محیط‌های مختلف می‌شود.

درمان مهارت‌های اجتماعی

درمان مهارت‌های اجتماعی یکی دیگر از اجزای حیاتی کاردرمانی برای اوتیسم است. که البته در کنار برنامه های درمانی مربوط به گفتاردرمانی ارائه می‌شود. این درمان شامل آموزش به کودکان برای تعامل مؤثر با دیگران،درک نشانه‌های اجتماعی و توسعه روابط معنادار است. تکنیک‌ها ممکن است شامل بازی‌های ایفای نقش، داستان‌های اجتماعی و فعالیت‌های گروهی باشد که ارتباط و تعامل اجتماعی را تشویق می‌کند.

راهبردهای تطبیقی برای زندگی روزمره

راهبردهای تطبیقی(adaptive strategy)،

بر کمک به کودکان مبتلا به اوتیسم برای مدیریت فعالیت‌های روزمره به‌طور مستقل‌تر تمرکز دارند. کاردرمانگران ابزارها و تکنیک‌هایی را متناسب با نیازهای هر کودک ارائه می‌دهند، مانند برنامه‌های بصری، کمک‌های ارتباطی یا وسایل تغذیه‌ای اصلاح شده. این راهبردها به ساده‌سازی وظایف روزمره و افزایش توانایی کودک در عملکرد در محیط‌های مختلف کمک می‌کند.

توسعه مهارت‌های عملکردی

بهبود مهارت‌های عملکردی هدف اصلی کاردرمانی برای اوتیسم است. این شامل فعالیت‌هایی است که مهارت‌های حرکتی ظریف و کلی را تقویت می‌کند، مانند هماهنگی دست و چشم یا تعادل. از طریق تمرینات و فعالیت‌های هدفمند، کودکان می‌توانند توانایی‌های جسمی لازم برای انجام کارهایی مانند لباس پوشیدن، نوشتن یا بازی کردن را توسعه دهند.

مداخله زودهنگام و مزایای آن

مداخله زودهنگام نقش حیاتی در موفقیت توانبخشی و بخصوص کاردرمانی برای اوتیسم دارد. ارزیابی اوتیسم در کودکان در سنین پایین به شناسایی تأخیرهای رشدی و مشکلات پردازش حسی در سنین پایین کمک می‌کند و امکان مداخله به‌موقع و مؤثر را فراهم می‌آورد.

ادغام خدمات توانبخشی(کاردرمانی ،گفتاردرمانی و…)در برنامه‌های مداخله زودهنگام می‌تواند منجر به بهبودهای قابل توجهی در مهارت‌های اجتماعی، پردازش حسی و تکامل کلی شود و پایه‌ای قوی برای رشد آینده کودک فراهم کند.

چه انتظاری باید از کاردرمانی داشت

کاردرمانی برای اوتیسم با یک ارزیابی اولیه آغاز می‌شود، جایی که کاردرمانگران توانایی‌ها و چالش‌های فعلی کودک را ارزیابی می‌کنند. این ارزیابی به تعیین اهداف خاص و قابل اندازه‌گیری برای درمان کمک می‌کند.

در طول جلسات، کودکان در فعالیت‌های مختلفی شرکت می‌کنند که به نیازهای فردی آن‌ها پاسخ می‌دهد، مانند بازی‌های حسی (رویکردsi)، تمرینات تعامل اجتماعی (درمان مهارت‌های اجتماعی=social skills) و توسعه مهارت‌های حرکتی (درمان توسعه مهارت‌های عملکردی(functional skills)).

پیشرفت به‌طور مداوم نظارت می‌شود و برنامه‌های درمانی بر اساس نیازهای در حال تحول کودک تنظیم می‌شوند. خانواده‌ها تشویق می‌شوند که به‌طور فعال در فرآیند درمان شرکت کنند و تکنیک‌ها را در خانه تقویت کرده و بازخوردی به کاردرمانگران ارائه دهند.

۴ نکته عملی برای والدین و مراقبان

حمایت از کاردرمانی در خانه می‌تواند به‌طور قابل توجهی اثربخشی آن را افزایش دهد. والدین و مراقبان می‌توانند:

۱. روال(ruotine) ایجاد کنند:ایجاد روال‌های روزانه منظم به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا احساس امنیت کنند و بدانند چه انتظاراتی نسبت به آنهاوجود دارد.

۲. در فعالیت‌های بهبودحافظه شرکت کنند: در فعالیت‌هایی که با اهداف درمانی هم‌راستا هستند، مانند بازی‌های حسی یا بازی‌های اجتماعی، شرکت کنند.

۳. از ابزارهای حافظه ای ویادآورها استفاده کنند: ابزارهایی که توسط کاردرمانگران توصیه شده‌اند، مانند برنامه‌های بصری یا تابلوهای ارتباطی، را برای کمک به وظایف روزمره به کارگیرند.

۴. مشاوران حرفه‌ای جستجو کنند: به‌طور منظم با کاردرمانگران،گفتاردرمانگران و سایر حرفه‌ های مرتبط مشورت کنند تا از حمایت جامع برای کودک خود اطمینان حاصل کنند.

حمایت از ارتباط مؤثر

کاردرمانی حمایت‌های ارزشمندی را برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ارائه می‌دهد و به جنبه‌های مختلف توسعه مهارتی آن‌ها پرداخته و توانایی آن‌ها را در شرکت در فعالیت‌های روزمره افزایش می‌دهد.

با درک مداخلات مختلف کاردرمانی و شرکت فعال در درمان، خانواده‌ها می‌توانند حمایت معناداری برای رشد فرزندان خود فراهم کنند.

برای دریافت راهنمایی های حرفه‌ای و خدمات جامع توانبخشی درارتباط با اختلال طیف اوتیسم،بیش فعالی-نقص توجه(ADHD)،فلج مغزی و…،بامشاورانتان درکلینیک توانبخشی رایا تماس بگیرید.