مقدمه
شاید شما قبلاً اصطلاح “بازتابهای اولیه نوزادی=رفلکسهای اولیه=primitive reflexes” را شنیده باشید، اما آیا می‌دانید و وپی برده اید که آنها واقعا چه هستند و چرا اهمیت دارند؟ اگر نه، اشکالی ندارد! بسیاری از مردم هیچ ایده‌ای درباره رفلکسهای اولیه ندارند، چه برسد به اینکه بدانند چرا این رفلکس‌هابرای رشد کودکی این‌قدر مهم هستند.
در این مقاله، ما به بررسی رفلکسهای اولیه رایج میذپردازیم و همچنین به رفلکسهای اولیه باقی‌مانده خواهیم پرداخت .
اگر با رفلکسهای اولیه آشنا هستید و می‌خواهید بیشتر یاد بگیرید، پس در جای درستی هستید! به عنوان متخصصان بالینی ای که درحرفه خود،بسیار با رفلکسهای اولیه سر و کارداریم،خوشحال می شویم که به شما کمک کنیم رفلکسهای اولیه را درک کنید و همچنین یاد بگیرید چگونه رفلکسهای اولیه باقی‌مانده(retained primitive reflexes) را ادغام کنید.
ما همه با رفلکسهای اولیه به دنیا می‌آییم در زمان تولد، رفلکسهای اولیه برای کمک به بقا وجود دارند – بیشتر آنها در دوره جنینی شکل می‌گیرند. این الگوهای حرکتی غیرارادی برای زنده نگه‌داشتن نوزاد و کمک به رشد(development) در طول نوزادی طراحی شده‌اند. آنها اساساً پایه‌ای برای یادگیری و رشد در سطوح بالاتر هستند. نکته مهم این است که این رفلکسهای اولیه برای همیشه نمی‌مانند؛ آنها باید معمولا درحدود ۱۲ ماهگی وبرخی نزدیک دو یا سه سالگی ادغام شوند واز بین بروند .
زمانی که یک رفلکس اولیه ادغام می‌شود(primitive reflexes integrates)،راه را برای الگوهای حرکتی جدید و بالغ‌تر و یادگیری در سطوح بالاتر هموار می‌کند. برای بیان علمی‌تر، زمانی که یک الگوی حرکتی جدید توسعه می‌یابد، مسیرهای عصبی جدیدی در مغز ایجاد می‌شود و در نتیجه مهارتهای سطح بالاتر تشکیل می‌شوند. به عنوان مثال، یک نوزاد ابتدا باید کنترل سر و گردن را توسعه دهد قبل از اینکه یاد بگیرد به طور مستقل نشسته و راست بایستد. اگر نوزاد نتواند کنترل سر و گردن را توسعه دهد، او نخواهد توانست بدون کمک به طور راست بنشیند. اگر یک رفلکس ادغام نشود، رشد وتوسعه مهارتها ممکن است مختل شود و نوزاد ممکن است نتواند مهارتهای سطح بالاتری را کسب کند.
رفلکسهای اولیه باقی‌مانده چیستند؟
اگر یک رفلکس اولیه، باقی‌مانده باشد – یعنی هنوز پس از ۱۲ ماهگی وجود داشته باشد – ممکن است چالش‌هایی به وجود آید. هر رفلکس اولیه با مجموعه‌ای از حرکات خاص خود همراه است و به نقاط عطف رشدی(developomental milestone) جدید و متفاوت منجر می‌شود. اگر یک رفلکس خاص باقی‌مانده باشد، ممکن است بر یک حوزه خاص از رشد وتوسعه(مهارت)تأثیر بگذارد. علاوه بر این، بسیاری از رفلکس‌ها به طور مستقیم با یکدیگر مرتبط هستند. بنابراین، اگر یک رفلکس باقی‌مانده باشد، می‌توانیم فرض کنیم که دیگر رفلکس‌ها نیز باقی‌مانده خواهند بود.
یک مطالعه از سال ۲۰۱۶ نشان داد که “رفلکسهای اولیه باقی‌مانده می‌توانند رشد وتوسعه طبیعی را مختل کنند و ایجاد کننده دشواری‌هایی در تکامل اجتماعی، آموزشی و حرکتی باشند.” فعالیتهای معمول کودکی مانند: بازی با همسالان، دویدن و پرش، یادگیری خواندن و نوشتن، انجام کارهای خودمراقبتی(self care) و بسیاری دیگر می‌توانند تحت تأثیر رفلکسهای اولیه باقی‌مانده قرار بگیرند.
ما در کلینیک توانبخشی رایا، آموزش دیده‌ایم که رفلکسهای باقی‌مانده را آزمایش کنیم، ارزیابی کنیم و سپس آنها را درفرآیند رشد وتکامل مراجعانمان ادغام کنیم. ما در ادامه به ارزیابی رفلکسهای اولیه باقی‌مانده و مراحل بعدی خواهیم پرداخت.
تاچه اندازه مشکل “باقی ماندن رفلکسهای اولیه” شیوع دارد؟
مطالعات گسترده‌ای مانند آنچه برای اوتیسم یا ADHD انجام شده وجود ندارد، اما تعدادی مطالعه کوچک‌تر وجود دارد که می‌توانیم به آنها نگاه کنیم تا ببینیم چند کودک ممکن است رفلکسهای اولیه باقی‌مانده داشته باشند. در حالی که این اعداد ممکن است بالا به نظر برسند، ما بر اساس تجربه بر این باوریم که آنها بر اساس کار تجربی ما در کلینیک دقیق هستند. هنگامی که شما شروع به آزمایش رفلکسهای اولیه باقی‌مانده می‌کنید، متوجه می‌شوید که آنها بسیار بیشتر از آنچه که انتظار دارید، شایع هستند.
همچنین مهم است که توجه داشته باشید که رفلکسهای اولیه باقی‌مانده بیشتر بر روی یک طیف عمل می‌کنند. شما می‌توانید رفلکسهای اولیه به‌طور جزئی ادغام‌شده داشته باشید. هنگام آزمایش برای رفلکسهای اولیه باقی‌مانده، ما از مقیاس ۰ تا ۴ استفاده می‌کنیم، که ۰ به معنی بیشترین ادغام و ۴ به معنی بیشترین باقی‌ماندن است.
یک مطالعه به بررسی ۲۱ کودک در یک کلاس پیش‌دبستانی پرداخت و نشان داد که تنها یک کودک هیچ نشانه‌ای از رفلکسهای اولیه باقی‌مانده نداشت. ۲۹٪ از دانش‌آموزان نمره ۱ یا ۲ در مقیاس گرفتند، در حالی که ۵۰٪ از دانش‌آموزان نمره ۳ یا ۴ را کسب کردند. در اینجا رفلکسهای اولیه باقی‌مانده‌ای که بیشترین شیوع را داشتند، آمده است:
- TLR -۹۵٪از نمونه ها
- ATNR – ۸۶٪از نمونه ها
-left ATNR – ۸۱٪از نمونه ها - STNR – ۶۷٪ از نمونه ها
یک مطالعه دیگر با اندازه مشابه که شامل ۳۵ دانش‌آموز سالم در سنین ۴ تا ۶ سال بود، نشان داد که ۸۹٪ از دانش‌آموزان حداقل یک رفلکس اولیه باقی‌مانده داشتند. و باز در یک مطالعه که کمی بزرگ‌تر بود و شامل ۵۳ دانش‌آموز در سنین ۵ تا ۷ سال بود، ” ۱۰۰٪ از شرکت‌کنندگان حداقل یک رفلکس فعال داشتند، شایع‌ترین رفلکسهای باقی‌مانده شامل STNR، ATNR راست و ATNR چپ بود.”
نکته جالب دیگر در این مطالعه این بود که آنها برخی از نتایج را بر اساس جنسیت تجزیه و تحلیل کردند و “همبستگی‌های معنادار و نسبتاً قوی بین باقی‌ماندن ATNR و عملکرد ضعیف‌تر در چندین حوزه از عملکرد تحصیلی در میان پسران یافتند. نتایج مختلط و نامنظم در میان دختران و بر اساس مقطع تحصیلی مشاهده شد. “توضیحی برای اینکه چرا ممکن است تفاوت‌های جنسیتی در رفلکسهای اولیه باقی‌مانده وجود داشته باشد وجود ندارد و واضح است که تنها یک مطالعه با ۵۳ شرکت‌کننده تعیین کننده نیست و نیاز به تحقیقات بیشتری داریم تا نتایج قوی‌تری بگیریم.
چه عواملی باعث باقی‌ماندن رفلکسهای اولیه می‌شوند؟
تحقیقات قطعی زیادی برای تعیین دقیق اینکه چرا رفلکسهای اولیه ممکن است باقی بمانند، انجام نشده است. با این حال، برخی از عوامل بالقوه شناسایی شده‌اند:
- آسیب در دوران بارداری
- آسیب در حین و/یا پس از زایمان
- قرار گرفتن در معرض سموم، داروها و تنباکو در رحم
- سکته در رحم
- زایمان سزارین
- زایمان زودرس
- زردی طولانی‌مدت
- مشکلات تغذیه‌ای در ۶ ماه اول زندگی
- تأخیرهای حرکتی تکاملی(developmental)
-فرصت های ناکافی برای تجربه کردن موقعیت های(حرکتی)روی زمین
البته این لیست کامل نیست، بلکه فقط برخی از عوامل بالقوه‌ای است که در ارتباط با رفلکسهای اولیه باقی‌مانده شناسایی شده‌اند. با این حال، این عوامل الزامی برای باقی‌ماندن رفلکسهای اولیه یک کودک ایجاد نمی‌کنند اغلب اوقات، زمانی که والدین شروع به یادگیری درباره رفلکسهای اولیه می‌کنند، ممکن است احساس گناه کنند – مانند اینکه به نوعی باعث شده‌اند رفلکسهای فرزندشان بیشتر از حد لازم باقی بمانند و در نتیجه چالش‌هایی برای کودکشان به وجود آورده‌اند.
لطفاً احساس گناه نکنید! رفلکسهای اولیه باقی‌مانده تقصیر هیچ‌کس نیست!
بله، کارهایی وجود دارد که می‌توانیم در سال‌های اولیه زندگی فرزندمان انجام دهیم تا به ادغام رفلکسهای اولیه کمک کنیم، اما هیچ “یک اندازه مناسب برای همه” ای وجود ندارد و در این مورد قصور و تقصیر بی‌معناست.
علائم رفلکسهای اولیه باقی‌مانده چیستند؟
از این چک‌کننده سریع علائم استفاده کنید تا مشخص کنید آیا فرزند شما ممکن است رفلکسهای اولیه باقی‌مانده داشته باشد یا خیر. لطفاً توجه داشته باشید که این یک چک‌کننده علائم برای تشخیص قطعی نیست. این فقط برای ارزیابی آن است که آیا فرزند شما ممکن است یک یا چند رفلکس اولیه باقی‌مانده داشته باشد یا خیر.
علائم:
- اضطراب
- حالت تهوع ناشی از تکان تکان خوردن/دل آشوب ناشی از ماشین سواری(car sickness)
- دست وپاچلفتی بودن(clumsy)
- هماهنگی ضعیف دست و چشم
- تشخیص ضعیف راست/چپ پس از سن ۸ سالگی
- چالش‌هاییی دررابطه با”خواندن متناسب باسطح سنی”
- دست خط ضعیف درسطح سنی مورد انتظار
- تون عضلانی پایین
-هماهنگی حرکتی پایین در فعالیتهای ورزشی - چالش‌های مربوط به مرحله بندی فعالیتها
- نشستن به حالت W و/یا راه رفتن بر روی سرپنجه پا(toe walking)
- چالش در نشستن بی‌حرکت – علائم ADHD
- شب‌ادراری پس از سن ۷ سالگی
- حافظه کوتاه‌مدت ضعیف
- حساسیت بیش از حد(hypersensitivity)به صدا، لمس، حرکت
- چالش های گفتارو(ساختاربندی)بیان
-انتخاب گری در غذاخوردن (picky eating)و/یا چالش‌های حرکتی دهانی - چالش در وظایف حرکتی ظریف(fine motor tasks) متناسب با سطح سنی
- کاندیدبرای گرفتن تشخیص اوتیسم(autism)
- تشخیص زودهنگام ADHD
اگر نیمی یا بیشتر از موارد فوق را علامت‌گذاری کرده‌اید، فرزند شما ممکن است یک یا چند رفلکس اولیه باقی‌مانده داشته باشد. زمانی که رفلکسهای اولیه باقی‌مانده ارزیابی شوند و سپس برای ادغام آنها کار شود، علائم مربوط به آنها ممکن است به طور کلی از بین بروند!
یک مطالعه از سال ۲۰۲۰ بر روی ادغام رفلکسهای اولیه باقی‌مانده(retained primitive reflexes)در ۲,۱۷۵ دانش‌آموز با ADHD در یک دوره ۱۲ هفته‌ای متمرکز بود. به همراه کاهش در رفلکسهای اولیه باقی‌مانده دانش‌آموزان موارد زیر مشاهده شد:
- افزایش در معیارهای شناختی
- افزایش در آزمون‌های مهارت حرکتی
- افزایش در درک شنیداری
- افزایش در حل مسائل ریاضی
همانطور که می‌بینید، ادغام رفلکسهای اولیه باقی‌مانده می‌تواند بهبودهای بزرگی در مدرسه و زندگی برای کودکان به همراه داشته باشد!
اگردر فرزند شما رفلکسهای اولیه باقی‌مانده وجودداشته باشد، چه باید کرد؟
اگر مشکوک هستید که فرزند شما ممکن است رفلکسهای اولیه باقی‌مانده داشته باشد، چه کار باید کنید؟
اولاً، به یاد داشته باشید که هیچ چیز اشتباهی در فرزند شما وجود ندارد و وظیفه شما کمک به وی در فرآیند بهبود رشدش می باشد. درادامه ما به بررسی هشت رفلکس اولیه اصلی که در کار درمانی مورد توجه قرار می‌گیرند، خواهیم پرداخت و چند ایده ساده را به شما ارائه خواهیم داد که می‌توانید برای کمک به فرزندتان استفاده کنید.
پس، اگر آماده‌اید که به فرزندتان بیشتر کمک کنید، به دنبال یک کلینیک توانبخشی کاردرمانی در منطقه خود باشید و ازهمکاران کاردرمانگر آموزش دیده وباتجربه آن بخواهید تا رفلکسهای اولیه فرزند شما را آزمایش کنند و شما را در ادغام رفلکسهای اولیه راهنمایی وکمک کنند!
۸ رفلکس اولیه باقی‌مانده که در کاردرمانی کودکان معمولابا آنها سروکارداریم
کاردرمانگران(occupational therapists) و سایر متخصصان مثل فیزیوتراپیستها و متخصصان کایروپراکتیک کودکان، اغلب به عنوان متخصصان اصلی برای یادگیری و ادغام رفلکسهای اولیه شناخته می‌شوند. دراین میان کاردرمانگر(ot)ها، به دلیل دامنه وسیع حوزه‌های فعالیتشان، هنگام کار با کودکان بطور ویژه به وظایف خودمراقبتی( self-care tasks)، مهارتهای اجتماعی(social skills)،رشدحرکتی، ادغام حسی(sensory integration) و موارد دیگر می‌پردازند. همه این حوزه‌ها می‌توانند تحت تأثیر رفلکسهای اولیه باقی‌مانده قرار بگیرند.
هشت رفلکس اولیه که معمولاً در کار درمانی مورد توجه قرار می‌گیرند عبارتند از:
1) رفلکس مورو(moro reflex)
2) رفلکس لابیرنتین تونیک (TLR)
3) رفلکس لاندو(landau reflex)
4) رفلکس گرفتن کف دستیpalmar grasp
5) رفلکس جستجو(rooting reflex)
6) رفلکس گردن تونیک نامتقارن (ATNR)
7) رفلکس گالانت اسپینال(galant spinal)
8) رفلکس گردن تونیک متقارن (STNR)
۱) رفلکس مورو
رفلکس مورو در زمان تولد وجود دارد ودرواقع یک حرکت غیرارادی در پاسخ به محرک‌های ناگهانی است. گزارشی از سال ۲۰۲۰ نشان داد که رفلکس مورو می‌تواند درزودترین حالت،از۲۵ هفته پس از سن بارداری مشاهده شود ولی معمولاً حدود۳۰ هفته پس از سن بارداری وجود دارد. شما اصطلاح رفلکس شروع به ترس(startle reflex) راشنیده اید؟درست است،این همان رفلکس مورو است!
رفلکس مورو باید تا شش ماه پس از تولد ادغام شود ونباید وجود داشته باشد.
برخی از علائم بالقوه رفلکس مورو باقی‌مانده در کودکان بزرگ‌تر عبارتند از:
- اختلالات حرکتی
- کاهش تماس چشمی
- حساسیت به نور و صدا
- آلرژی‌ها، سیستم ایمنی ضعیف
- اضطراب و نوسانات خلقی
- چالش‌های ورزشی ازجمله آنهایی که به هماهنگی دست و چشم رانیازدارند
۲) رفلکس لابیرنتین تونیک (TLR)
رفلکس TLR به‌طور نزدیک با رفلکس مورو مرتبط است و با حرکت سر به جلو یا عقب مشاهده می‌شود – که یک نوع پاسخ به جاذبه را فراهم می‌کند (یک نوزاد برای اولین بار پس از تولد جاذبه را تجربه می‌کند، بنابراین این رفلکس یک پاسخ مستقیم به این چالش جدید است). رفلکس TLR در دوره جنینی شکل می گیرد و تأثیر مستقیمی بر تکامل تون(tone) عضلانی در سراسر بدن دارد.
رفلکس TLR باید حداکثرتا ۳ سالگی ادغام شود – نبایدوجود داشته باشد. با این حال، می‌تواند تا شش ماهگی ادغام شود (توجه داشته باشید، این تقریباً سنی است که رفلکس مورو باید ادغام شود – ارتباط جالبی است!).
برخی از علائم بالقوه رفلکس TLR باقی‌مانده در کودکان نوپا و بزرگ‌تر عبارتند از:
- چالش‌های درارتباط با خزیدن
- وضعیت(posture)نامناسب، تون عضلانی پایین
- چالش‌های بینایی
- چالش‌های پردازش شنوایی
- حس ضعیف از فضا، زمان و سازماندهی
- چالش‌های درارتباط با ورزشها
۳) رفلکس لاندو
رفلکس لاندو به‌عنوان یک رفلکس ثانویه در نظر گرفته می‌شود زیرا بعد از تولد ظاهر می‌شود. در واقع، باید بعد از ادغام رفلکس TLR ظاهر شود – در حدود ۴-۶ ماهگی. این رفلکس اغلب به‌عنوان رفلکس “شنا” شناخته می‌شود، زیرا نوزاد،زمانی که برروی شکم خود دراز کشیده است،معمولاً چهار اندام خود را از زمین بلند کرده و در برابر جاذبه نگه‌می‌دارد. رفلکس لاندو به پردازش وستیبولار(vestibular processing)، مهارتهای حرکتی چشمی(ocular motor) و کنترل وضعیتی(postural control) کمک می‌کند.
رفلکس لاندو پس از تولد در حدود ۴-۶ ماهگی به عنوان TLR به جلو (خمیدگی=flexsion) ظاهر می‌شود.
رفلکس لاندو باید تا سن ۳ سالگی به‌طور کامل ادغام شود.
برخی از علائم بالقوه رفلکس لاندو باقی‌مانده در کودکان نوپا و بزرگ‌تر عبارتند از:
- وضعیت بد و تون عضلانی پایین
- تأخیر در تکامل حرکتی
- چرخش لگن(Rotated pelvis)
- اغلب خزیدن در نوزادی را نادیده می‌گیرد
- هماهنگی ضعیف برای فعالیت‌هایی که نیاز به حرکات هماهنگ بالاتنه و پایین‌تنه دارند، مانند چرخش
۴) رفلکس گرفتن کف دستی
رفلکس گرفتن کف دستی یک پاسخ غیرارادی به محرک‌ها در کف دست است. این به نوزاد کمک می‌کند تا اشیاء را قبل از اینکه واقعاً به‌طور عمدی آنها را بگیرد، بگیرد. گزارشی از سال ۲۰۲۰ همچنین نشان داد که این رفلکس می‌تواند به ایجاد تعامل و پیوند بین نوزاد و بزرگ‌تر کمک کند. رفلکس گرفتن کف دستی تقریباً بین ۱۱-۱۶ هفته جنینی شکل گرفته وتکامل می‌یابد.
رفلکس گرفتن کف دستی باید حداکثر تاشش ماهگی ادغام شود – سنی که نوزاد شروع به گرفتن ارادی اشیاء می‌کند.
برخی از علائم بالقوه رفلکس گرفتن کف دستی باقی‌مانده در کودکان بزرگ‌تر عبارتند از:
- تأخیر در مهارتهای حرکتی ظریف – گرفتن ضعیف اشیاء
- چالش‌های خط‌نویسی
- چالش‌های خودمراقبتی مانندبه تنهایی غذا خوردندن و لباس پوشیدن
- چالش‌های بالقوه در گفتار
- حساسیت لمسی بیش از حد
۵) رفلکس جستجو (Rooting Reflex)
رفلکس جستجو برای بقا و رشد ضروری است، زیرا به نوزاد کمک می‌کند تا غذا را پیدا کرده و شروع به تغذیه کند. زمانی که گوشه دهان نوزاد تحریک می‌شود، نوزاد سر خود را به سمت محرک می‌چرخاند وباجلو آوردن زبان، دهان خود را باز می‌کند (آماده شدن برای تحریک رفلکس مکیدن). گفته شده است که رفلکس جستجو در زمان تولد، به‌ویژه در چند ساعت اول، قوی‌ترین است. اگر نوزاد برای “جستجو” یا انجام حرکت جستجو برای پیدا کردن منبع تغذیه، به نتیجه نرسد، این رفلکس ضعیف می‌شود.
رفلکس مکیدن(sucking reflex) نیز به رفلکس جستجو مرتبط است:
رفلکس مکیدن نیز برای بقا و رشد ضروری است، زیرا به نوزاد اجازه می‌دهد تنفس را با بلع هماهنگ کند. رفلکس مکیدن زمانی آغاز می‌شود که سقف دهان تحریک می‌شود و(پس از فعال شدن رفلکس جستجو برای پیدا کردن بطری یا سینه مادر) فرآیند تغذیه را آغاز می‌کند. به‌دلیل ارتباط بین رفلکس جستجو و رفلکس مکیدن، اگر یکی به‌طور قابل توجهی باقی بماند، احتمالاً دیگری نیز باقی خواهد ماند.رفلکس جستجو در دوره جنینی شکل می گیرد . این رفلکس در حدود ۲۸ هفته بارداری ظاهر می‌شود. رفلکس جستجو باید تا حداکثر شش ماهگی ادغام شود.
برخی از علائم بالقوه رفلکس جستجوی باقی‌مانده در کودکان بزرگ‌تر عبارتند از:
- گره‌خوردگی زبان(tongue tie) قدامی
- مکیدن انگشت شست
- حساسیت بیش از حد به نواحی دهانی
- آب‌ریزش/چکیدن آب دهان بیش از حد در سن طبیعی
- چالش‌های تغذیه‌ای
- تأخیرها/چالش‌های گفتاری و بیان
- نواقص مرتبط باجویدن و بلعیدن
۶) رفلکس گردن تونیک نامتقارن (ATNR)
رفلکس ATNR با کمک به فرآیند زایمان و همچنین تسهیل حرکات پاها(احساس لگدزدن)در رحم مرتبط است. حرکت سر به یک سمت باعث حرکت بازوها و پاها می‌شود و بنابراین به شکل گیری تون عضلانی، مهارتها در هر سمت بدن و هماهنگی دست و چشم کمک می‌کند. رفلکس ATNR در حدود ۱۸ هفته در رحم توسعه می‌یابد. رفلکس ATNR باید تا حداکثر ۹ ماهگی ادغام شود و نباید وجود داشته باشد.
برخی از علائم بالقوه رفلکس ATNR باقی‌مانده در کودکان نوپا و بزرگ‌تر عبارتند از:
- چالش‌ها دررابطه با خزیدن
- خط‌نویسی(دست خط) ضعیف
- چالش‌های مربوط به تعقیب بینایی
- تثبیت نشدن برتری طرفی دست پس از سن ۷ سالگی
- سردرگمی مداوم راست/چپ پس از سن ۸ سالگی
- چالش‌های مهارتهای حرکتی درشت مناسب سن مانند پرش(بپر-بپرکردن)
۷) رفلکس گردن تونیک متقارن (STNR)
رفلکس STNR به‌طور مستقیم با رفلکس TLR مرتبط است – زیرا رفلکس STNR به نوزاد کمک می‌کند تا از حالت خوابیده به شکم به حالت چهار دست و پا (وضعیت پیش‌خزیدن) منتقل شود و همچنین به ادغام رفلکس TLR کمک می‌کند. طبق یک گزارش از سال ۲۰۲۰، رفلکس STNR بین ۶ تا ۹ ماه پس از تولد شکل می گیرد. رفلکس STNR باید تا ۹-۱۱ ماهگی ادغام شود ونباید وجود داشته باشد (این یک بازه زمانی بسیار کوتاه در مقایسه با برخی از رفلکسهای اولیه دیگر است).
برخی از علائم بالقوه رفلکس STNR باقی‌مانده در کودکان نوپا و بزرگ‌تر عبارتند از:
- چالش‌های مرتبط با خزیدن
- وضعیت بدنی (posture)بد، تون(tone) عضلانی پایین
- نشستن به حالت W
- دست وپا چلفتی بودن(clumsiness)
- توجه پایدار(sustained attention) ضعیف
- چالش‌های در رابطه خواندن و نوشتن
۸) رفلکس گالانت اسپینال
رفلکس گالانت اسپینال با کمک به زایمان طبیعی، همراه با رفلکس ATNR، مرتبط است. در نوزادان، محرک‌هایی که به ناحیه پایین کمر وارد می‌شود، باعث حرکت ستون فقرات و لگن به دور از محرک می‌شود. بنابراین در طول فرآیند زایمان، انقباضات این رفلکس را تحریک می‌کنند تا به نوزاد کمک کنند از کانال زایمان عبور کند. رفلکس گالانت اسپینال در حدود ۲۰ هفته در دوره جنینی توسعه می‌یابد. رفلکس گالانت اسپینال باید تا حدود شش ماهگی ادغام شود ونباید وجود داشته باشد.
برخی از علائم بالقوه رفلکس گالانت اسپینال باقی‌مانده در نوزادان و کودکان عبارتند از:
- چالش‌هادررابطه بامراحل رشدی مانند غلتیدن(developmental milestones)
- چالش‌های اکتساب های طبیعی مثلا می‌تواند بر شکل گیری اسکولیوز(=scoliosis=انحرافات جانبی ستون فقرات) تأثیر بگذارد
- چالش‌های تمرکز، توجه و نشستن بی‌حرکت (علائم ADHD)
- شب‌ادراری پس از سن ۵ یا ۶ سالگی
- حساسیت لمسی بیش از حد، به‌ویژه دررابطه با پوشاک
فعالیت‌هایی که می‌تواند به فرزند شما کمک کند
حالا که کمی بیشتر درباره ۸ رفلکس اولیه که معمولاً در کار درمانی مورد توجه قرار می‌گیرند، می‌دانید، بیایید به چند ایده بپردازیم که می‌توانید بلافاصله استفاده کنید!
فعالیتهای چندحسی می‌توانند به ادغام رفلکسهای اولیه باقی‌مانده کمک کنند. ما به شدت توصیه می‌کنیم که مستقیماً با یک کاردرمانگر کار کنید، اما ما برخی از فعالیتهای چندحسی را در این قسمت بررسی می‌کنیم.
۱. فعالیتهای صعودی- دیواره‌های سنگی، سالن‌های صعود و غیره.
این نه تنها به تقویت عضلات فرزند شما کمک می‌کند، بلکه همچنین نیاز به هماهنگی بازوها و پاها و همچنین سمت‌های چپ و راست بدن دارد.
۲. بازی‌های توپی – غلتاندن، پرتاب، مهارتهای توپ بازی و غیره.
اگر فرزند شما در بازی‌های توپ مشکل دارد، از یک توپ بزرگ‌تر استفاده کنید و سعی کنید توپ را به جای پرتاب کردن،بغلتانید.
بازی‌های توپ برای بهبود پیگیری بصری، هماهنگی دست و چشم و ادغام دوطرفه (استفاده از هر دو دست برای یک کار) عالی هستند.
۳. تمرین سوپرمن
این تمرین مخصوص رفلکس TLR و لاندو است.
در حالت خوابیده به شکم، هر دو دست و پا را به‌طور همزمان از زمین بلند کنید و آنها را صاف نگه دارید. این وضعیت را تا حد امکان حفظ کنید. اگر این حرکت خیلی سخت است، سعی کنید آن را به یک بازی تبدیل کنید!
۴. فعالیتهای خزیدن- خزیدن از طریق تونل‌ها، بر روی موانع، راه رفتن به حالت حیوانات و غیره.
زیرا رفلکسهای اولیه باقی‌مانده می‌توانند تأثیر عمیقی بر خزیدن داشته باشند، گنجاندن بیشتر خزیدن در فعالیتهای روزانه فرزندتان، می‌تواند بسیار مفید باشد (حتی اگر فرزند شما بزرگ‌تر باشد!).
۵. تمرین گربه-گاو
اگر با یوگا آشنا هستید، ممکن است این تمرین را بشناسید. این تمرین مخصوص رفلکس STNR است.
در حالت چهار دست و پا، به آرامی گردن خود را خم کنید تا به زانوهایتان نگاه کنید در حالی که به‌طور همزمان کمر خود را به سمت بالا قوس می‌دهید.
سپس، به آرامی سرخود را بلند کنید تا به سقف نگاه کنید در حالی که به‌طور همزمان کمر خود را به سمت پایین قوس می‌دهید.
این کار را به آرامی و با کنترل خوب انجام دهید. اگر فرزند شما رفلکسهای اولیه باقی‌مانده دارد، ممکن است حرکات اضافی در بازوها، پاها و تنه مشاهده کنید.
۶. ایجاد موانع وگذشتن ازآنها برای رسیدن به مقصد نهایی
اگر با کاردرمانی آشنا هستید، ممکن است با نحوه ایجاد موانع آشنا باشید. این‌ها فرصت‌های عالی برای ایجاد تحرک، گنجاندن فعالیتهای ادغام دوطرفه، ارایه خزیدن و صعود و غیره هستند.
راه‌اندازی یک دوره تمرینی عبوراز موانع آسان‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد – سختش نکنید ودرخانه هم شبیه سازی کنید وانجام دهید.
مثال دوره موانع:
– مرحله ۱: غلتیدن از روی ۳ کوسن مبل
– مرحله ۲: خزیدن از طریق یک تونل
– مرحله ۳: زدن و گرفتن یک توپ ۵ بار
– مرحله ۴: انجام سوپرمن ۲ بار
– مرحله ۵: راه رفتن به حالت خرس به ابتدای مسیر
شما می‌توانید مراحل را برای یک کودک بزرگ‌تر و با عملکرد بالاتر پیچیده‌تر کنید. همچنین می‌توانید سیستم‌های حسی دیگررا هم درنظر گرفته ویا مهارتهای حرکتی ظریف دیگری را با خلاقیت و سلیقه خودتان بگنجاندید.
سخن پایانی
ما همه با رفلکسهای اولیه به دنیا می‌آییم و آنها باید، به‌طور ایده‌آل وبراساس طبیعت وجودی ما ادغام شوند تا یادگیری و توسعه حرکتی در سطوح بالاتر را ارتقا دهند. گاهی اوقات، این‌گونه نمی‌شود. و این می‌تواند مشکلاتی برای کودکان ایجاد کند.
اگر مشکوک هستید که فرزند شما ممکن است رفلکسهای اولیه باقی‌مانده داشته باشد، از ایده‌های ارائه شده در اینجا استفاده کنید. علاوه بر این، با پزشک کودکتان صحبت کنید و به دنبال یک کلینیک کاردرمانی باشید که در ادغام رفلکسهای اولیه آموزش دیده باشند. برای رشد فرزندتان حمایتگر باشید! ممکن است کمی سخت به نظر بیاید، اما ارزشش را دارد.
ما در مجموعه توانبخشی رایا واقع درغرب تهران با دسترسی مناسب برای محدوده های اطراف( توحید وستارخان،صادقیه وآیت الله کاشانی،میدان وخیابان آزادی و…)امکان ارائه مشاوره وخدمات درزمینه سوالات،مسائل ومشکلات شما در دررابطه بارفلکسهای اولیه مهارنشده درکودکان،مبتلایان به فلج مغزی،اوتیسم،بیش فعالی(ADHD) و… را داریم ومفتخریم که درزمینه ارایه خدمات توانبخشی ازقبیل کاردرمانی جسمی،کاردرمانی شناختی وذهنی،کاردرمانی درکی-حرکتی وحسی وهمچنین گفتاردرمانی می توانیم درکنارشماعزیزان همدل باشیم.
